101 [یکصد و یک] سوال و جواب پیرامون حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی صفحه 12

ص:26

حالی که بسیاری از افکار و نظریات را از آن منابع اقتباس کردهاند، اما بر خلاف امانت علمی متعارف در شیوه های پژوهش علمی، در حواشی یا پاورقی های کتابهای خود هیچ اشارهای به منابع نمی کنند. آیا با این عمل خود مرتکب عمل مخالف شرع می شوند؟ آیا ناشران مجازند در عین علم به موضوع، چنین کتابهایی را نشر کنند؟ آیا کتاب فروش مجاز است در صورت علم به مسأله این نوع کتاب ها را بفروشد؟

جواب:

این عمل هیچ منعی ندارد؛ زیرا امانت علمی مانند امانت مالی نیست که تصرف، تحقیق و اقتباس از آن خیانت تلقی شود. از این رو، هیچ مانعی وجود ندارد که منابع موردنظر خریده شود و از نگاه کمیت و کیفیت از آنها استفاده شود، بدون این که در پاورقی از آنها یادی به عمل آید. همچنین از نگاه شرعی هیچ مانعی وجود ندارد که افکار خاصی نقل گردد، بدون این که به نام صاحب آنها اشاره ای شود. از آنچه گفته شد پاسخ مسایل بعدی نیز روشن می گردد.

حق فروش کتاب و قیمت آن

سؤال 9:

برخی از کتابفروشی ها با برخی از نویسندگان چنین توافق می کنند که کتاب های آنان را در معرض فروش قرار دهند و در مقابل درصد خاصی از قیمت فروخته شده برای خود برمی دارند. این درصد گاهی به طور